Rusça vurgulu harflerin nasıl okunduklarını öğreneceksiniz. Vurgu bir harfe geldiğinde o harfin nasıl ses çıkardığını gösteren ayrıntılı bir çalışma hazırladık. Rusça okuma kuralları çok önemlidir. Rusça kelimeleri öğrenirken vurguyu ve telaffuzu doğru öğrenmeniz gerekir. Aksi halde sizi anlamazlar.
Hiç bir yerde bulamayacağınız ama sürekli sıkıntısını çektiğiniz Rusça’da vurgu nedir? Vurgulu harfler nasıl okunur? Hepsini sizin için bir araya getirdik.
RUS ALFABESİ
Rus alfabesi toplam 33 harften oluşmaktadır.
10 tane sesli harf
21 tane sessiz harf
2 tane yumuşatma ve sertleştirme harfleri
Sertlik işareti: Ъ (kendinden önce gelen sesli harfin sert okunmasını sağlar)
Yumuşaklık işareti: Ь (kendinden önceki sesli harfin yumuşak okunmasını sağlar)
RUSÇA SESLİ (ÜNLÜ) HARFLER: İlk olarak sesli harfleri öğrenelim.
Rusça’da 10 adet sesli harfin olduğunu söylemiştik. Sesli harfler kendi aralarında 5 yumuşak sesli ve 5 sert sesli harf olmak üzere 2 gruba ayrılır.
1.Sert Sesli Ünlü Harfler
A – О – У – Ы – Э
2.Yumuşak Sesli Ünlü Harfler
Yumuşak sesli harfler aynı zamanda bazen çift ses olarak okunurlar. Örneğin bazen Я harfi sadece YA olarak okunduğu gibi bazende A yada İ gibi okunabilir. Bu detayları birazdan okuyacaksınız.
Е – Ё – И – Ю – Я
RUSÇA SESSİZ (ÜNSÜZ) HARFLER: Şimdi kalan 21 ünsüz harfi inceleyelim.
Ünsüz harflerden 15 tanesi kelime içinde bazen yumuşak olarak bazende sert olarak okunabilir.
1.Kelime İçinde Bazen Yumuşak Bazen Set Okunan Ünsüz Harfler
Б – В – Г – Д – З – К – Л – М – Н – П – Р – С – Т – Ф – Х
Yukarıda belirtiğimiz üzere 21 sessiz harften 15 tanesi hem sert hemde yumuşak ses çıkarabilir.
Geriye kalan 6 tane sessiz harften 3 tanesi sürekli sert ve diğer 3 tanesi sürekli yumuşak olarak okunur.
2. Sürekli Sert Okunan Sessiz Harfler
Ж – Ш – Ц
3. Sürekli Yumuşak Okunan Sessiz Harfler
Ч – Щ – Й
Şimdi gelin biraz daha derinlemesine bu işi öğrenelim. Daha önce okuduğunuz üzere 15 adet sessiz harfin hem yumuşak hemde sert okunabildiğini yazmıştık. Bu 15 adet sessiz harfin yumuşak olarak okunması için Е – Ё – И – Ю – Я sesli harflerden birinin bu sessiz harflerden hemen sonra gelmesi veya yumuşatma işareti kullanıldığı zaman ( Ь ) oluşur.
Yine 15 adet sessiz harfin sert okunması için A – О – У – Ы ünlü ve sert okunan harflerin gelmesi gerekir veya sertleştirme işareti Ъ kullanılması gerekir.
Gırtlaktan çıkan harfler: Г – К – Х
Hışırtılı harfler: Ж – Ш – Щ – Ч
Şimdi gelin okunuşları bakımından yada vurgu geldiğinde okunuşu değişen diğer harfleri inceleyelim.
О Harfi: Bu harf vurgu bu harfin üzerinde olduğu zaman O gibi okunur ama vurgu olmadığı zaman A gibi okunur.
Örnek: гoры [gorı] – горa [gara] vurguyu kırmızı renkle gösterdik. (Aslında vurgulu ы ve kelime sonunda bulunan ы harfi Türkçe de şu şekilde ses çıkarılarak oluşturulur.
Diğer kitaplarda ( ы ) harfinin okunuşunu Türkçe’deki ( I ) gibi yazarlar ama ( I ) harfi vurgu altında veya kelimenin sonunda olduğunda şu sesi çıkarır ( IIİ ). Yani sanki sonunda ( İ ) harfi varmış gibi.
Diğer harfler:
E Harfi e Türkçe’de tek harf karşılığı yoktur ‘yemek’teki [ye] gibi okunur. e harfi vurgulu olduğu zaman e sesi gibi vurgusuz olduğu zaman i sesi gibi okunur. Kelime başında veya kelime içinde sesli harften sonra geliyorsa ve vurgusuz ise yi gibi okunur.
У Harfi у Urfa’daki [u] gibi okunur.
B Harfi в vermek’teki [v] gibi okunur.
H Harfi н Nisan’daki [n] gibi okunur.
P Harfi р radyo’daki [r] gibi okunur.
C Harfi c sinema’daki [s] gibi okunur.
Ё ё Harfi yo yosun [yo] gibi okunur.
Şimdi gelelim daha önce hiç bir kaynakta karşılaşmadığınız diğer okuma tekniklerine. Bundan sonrası çok önemli çünkü Rusça doğru telaffuz etmek için bu kuralları çok iyi öğrenmeniz gerekiyor.
Е е harfi: Kelimenin başında (YE) olarak yada sertleştirme işaretinden (ъ) hemen sonra (YE) olarak okunur.
Ayrıca vurgulu olduğu zaman ve kelime içinde başka bir yerde bulunduğu zaman Türkçe’deki ( Е ) gibi okunur.
Ayrıca ( Е ) harfi cümlenin içinde ve vurgusuz ise Türkçe ( İ ) sesi gibi okunur.
Ayrıca ( Е ) harfi cümlenin sonundaysa Türkçe’deki ( E ) gibi okunur.
Örnek: есть okunuşu Yest
Örnek: съел okunuşu Syel
Örnek: день okunuşu Dein
Ё ё harfi: Cümlenin başında ( YO ) sesi verir.
Diğer pozisyonlarda şu şekilde ses çıkar (YÖO) bunu anlamanız için aşağıda örnek vereceğiz.
Örnek: ёлка okunuşu Yoolka
Örnek: мёд okunuşu Möot (Burada hemen başka bir kuralı da belirtelim cümle sonuna gelen д harfi Türkçe T sesi gibi okunur)
Örnek: полёт okunuşu Palöot (Ayrıca hemen belirtelim ё harfi her zaman vurgulu olarak okunur yani kelime içinde bu harf varsa her zaman vurgu ё harfinin üzerindedir.)
Ю ю harfi: Kelimenin başında ( YU ) olarak yada sertleştirme işaretinden ( ъ ) hemen sonra ( YU ) olarak okunur.
Diğer hallerde yani kelime içinde Türkçe _YUK gibi okunur. Aşağıda örnek verilmiştir.
Örnek: юг okunuşu Yuuk (Dikkat ediniz sondaki г harfi de değişti ve k gibi okundu.
Örnek: люк okunuşu Lüuk (Bu sesi aslında şu şekilde daha doğru çıkarırsınız aynen okuyun LÜUK )
Я я harfi: Я harfi vurgulu olduğu zaman, kelime başında veya sertleştirme işaretinden hemen sonra daima ( YA ) olarak okunur.
Örnek: яхта okunuşu Yahta (Buradaki h harfinin Türkçe’de karşılığı yoktur. Ancak gırtlaktan bir h ve g sesinin birleşmesi ile bu ses doğru çıkarılabilir.)
Örnek: коньяк okunuşu Kanyaak
Я harfi kelime ortasında vurgulu olduğu zaman ( A ) olarak okunur. Bazen kelime başında vurgusuz pozisyonda olduğu zaman ( YI ) sesi ve kelime otrasında vurgusuz olduğu zaman ( İ ) sesi gibi okunur.
Örnek: пять okunuşu Peat
Örnek: заря okunuşu Zarea
Not: ше bu ikili cümle sonunda ŞE olarak cümle içinde vurgusuz olduğu zaman ŞI olarak okunur.
YAZILDIĞI GİBİ OKUNMAYAN HARFLER
( Д ) harfi cümle sonunda olduğu zaman veya sessiz harften hemen önce geliyorsa ( T ) harfi olarak okunur.
( Б ) harfi cümle sonunda olduğu zaman veya sessiz harften hemen önce geliyorsa ( П ) harfi olarak okunur.
( Г ) harfi cümle sonunda olduğu zaman veya sessiz harften hemen önce geliyorsa ( К ) harfi olarak okunur.
( В ) harfi cümle sonunda olduğu zaman veya sessiz harften hemen önce geliyorsa ( Ф ) harfi olarak okunur.
( З ) harfi cümle sonunda olduğu zaman veya sessiz harften hemen önce geliyorsa ( С ) harfi olarak okunur.
( Ж ) harfi cümle sonunda olduğu zaman veya sessiz harften hemen önce geliyorsa ( Ш ) harfi olarak okunur.
( СЧ ) bu iki harf bir araya geldiği zaman Щ harfi oluşturur.
ЖЧ – ЗЧ – СЧ = Щ bu iki harfin yan yana gelmesi durumunda Türkçe’deki ŞŞ sesini verir.
( К ) harfi Türkçe’de ( K ) sesini verir.
( К ) harfi yön belirtmek için kullanıldığında şu harflerden önce geliyorsa Г (ses GI) harfi gibi okunur. Б – Г – Д – Ж – З
Örnek: К берегу okunuş (Gı berigu)
( К ) harfi kelime içinde şu harflerden önce geliyorsa Д – Ж – З her zaman Г olarak okunur.
Örnek: анекдот okunuşu Anigdot
Örnek: также okunuşu Tagje
Örnek: экзамен okunuşu Egzamin
YAZILDIĞI HALDE KONUŞURKEN SÖYLENMEYEN HARFLER
Aşağıdaki durumlarda üç harfin bir araya gelmesi sonucunda aradaki harf okunmaz (yutulur)
СТН bu durumda sadece СН harfleri okunur. Örneğin честный okunuşu çesnıy (aradaki T harfi söylenmez)
ЗДН bu durumda sadece ЗН harfleri okunur. Örneğin поздно okunuşu pozna (aradaki Д harfi söylenmez)
СТЛ bu durumda sadece СЛ harfleri okunur. Örneğin счастливый okunuş şaslivıy (aradaki T harfi söylenmez)
ВСТВ bu durumda sadece СТВ harfleri okunur. Örneğin здравствуйте okunuşu zdrastvuyte
РДЦ bu durumda sadece РЦ harfleri okunur. Örneğin сердце okunuşu sertse (aradaki Д harfi söylenmez)
ЛНЦ bu durumda sadece НЦ harfleri okunur. Örneğin солнце okunuşu sontse (baştaki Л harfi söylenmez)
DİĞER OKUMA KURALLARI
( СЖ – ЗЖ ) bu iki yan yana geldiği zaman Türkçe çift JJ olarak okunur.
Örnek: езжай okunuşu YiJJay
( СШ – ЗШ ) bu iki yan yana geldiği zaman Türkçe çift ŞŞ olarak okunur.
Örnek: выросший okunuşu VıraŞŞıy
( ТЧ – ДЧ ) bu iki yan yana geldiği zaman Türkçe tek ( Ç ) olarak ama uzatılarak okunur.
Örnek: кетчуп okunuşu KetÇÇup (Dikkat: ( Ç ) harfini uzatarak okuruz)
Bu dersi dilerseniz resmi Youtube kanalımız üzerinden izleyebilirsiniz.
https://youtu.be/O7tiHaXcn6U
Rusça heceleme ve okuma kuralları ile ilgili ikinci dersimizi hemen aşağıda bulabilirsiniz.
https://youtu.be/hjY5aOsEWwk
Verdiğimiz emeğe karşılık beğenilerinizi lütfen bizden esirgemeyin.
Elinize sağlık, özellikle hecelere bayıldım. Videoyu başlatıp, bunlar çok kolay diye düşünenler olabilir ancak kesinlikle öyle gereksiz bir alıştırma değil. Türkçe’ye göre birçok uzun kelimede hecelere ayırma mantığı Rusça ile birbirini tutmuyor. Tüm heceleri doğru öğrenip, okunuşuyla birlikte göz aşinalığı kazanırsanız, kelime ezberleme ve doğru telaffuz sürecinizde bir o kadar avantajlı olursunuz.
Dip not : videodaki ses çok tiz. Kulaklıkta tizi kapatıp bası yükselttim idare eder hale geldi.