Gitmek ve gelmek hareket fiillerinin; çok yönlü, tek yönlü, bitmiş, bitmemiş ve önekli hallerini sizin için tablo haline getirdim. Daha önce internette Rusça hareket fiillerini tablo şeklinde gösteren bir kaynak yoktu.
Rusça hareket fiillerini 6 farklı kategoriye ayırabiliriz:
- Tek yönlü yürüyerek yapılan hareket fiilleri
- Çok yönlü veya sürekli yürüyerek yapılan hareket fiilleri
- Tek yönlü araçla yapılan hareket fiilleri
- Çok yönlü veya sürekli araçla yapılan hareket fiilleri
- Tamamlanmış hareket fiilleri (СВ)
- Tamamlanmamış hareket fiilleri (НСВ)
Aşağıdaki tabloda Rusça gelmek ve gitmek fiillerinin önek almış hallerini inceleyin:
Şimdi sırayla bu fiillerin anlamlarını ve nasıl kullanıldıklarını ayrıntılı bir şekilde öğrenmeye başlayalım.
RUSÇA HAREKET FİİLLERİ
Arkadaşlar; Rus dilinde hareket fiillerini öğrenirken önce 4 temel fiili bilmemiz gerekir.
Bu 4 temel fiil şunlardır:
- идти́ (yürüyerek tek yönlü)
- ходи́ть (yürüyerek çok yönlü)
- е́хать (araçla tek yönlü)
- е́здить (araçla çok yönlü)
Идти́ fiilinin kullanımı:
Идти́ grubunda yer alan fiiller, konuşmanın yapıldığı anda tek yönde gerçekleştirilmiş olan hareketi ifade ederler ve tek yönlü hareket fiilleri diye adlandırılırlar.
Örnekler:
Он идёт к остано́вке авто́буса.
O otobüs durağına yürüyor. (Bir yönde hareket ediyor.)
Он идёт по у́лице.
O sokakta (yürüyor) gidiyor. (Bir yönde hareket ediyor.)
Том никуда́ не идёт.
Tom hiçbir yere gitmiyor.
Том идёт не туда́.
Tom yanlış yoldan gidiyor.
Açıklama: Olumsuz emir kipi oluşturmak için genellikle çok yönlü hareket fiilleri kullanılır. ”Иди́ ты в кино́” yerine ”Не ходите сего́дня в кино́?” diye kullanılır.
Ходи́ть fiilinin kullanımı:
Ходи́ть grubu fiiller, konuşmanın yapıldığı anda farklı yönlerde yapılan ve özellikle gidiş-dönüş hareketini ifade ederler. Çok yönlü hareket fiilleri olarak adlandırılırlar. Ayrıca düzenli olarak gidilen ve gelinen yerlere yapılan yürüme eylemlerini belirtmek için kullanılır.
Örnekler:
Он хо́дит по у́лице.
O sokakta dolaşıyor. (Farklı yönlerde hareket ediyor.)
Куда́ Том ходи́л?
Tom nereye gitti? (Yürüyerek)
Она́ хо́дит в шко́лу.
O okula gider. (Sürekli tekrar eden gidiş dönüş eylemi)
Я ходи́л на ры́нок.
Ben pazara gittim. (Tekrarlanan hareket)
Он хо́дит в шко́лу ка́ждый день.
O her gün okula gider.
У́тром я ходи́л на по́чту.
Sabah ben postaneye gittim. (gittim ve geri döndüm)
Э́тот ребёнок ещё не хо́дит.
Bu çocuk henüz yürümüyor.
Брат ходи́л к врачу́.
Erkek kardeşim doktora gitti.
Е́хать fiilinin kullanımı:
Е́хать fiili tek yönde bir araçla yapılan hareketleri ifade eder. Gidilen bir hedef vardır, belirlenen hedefe ulaşmak için araçla gidilir.
Örnekler:
Ты мо́жешь е́хать ме́дленнее?
Biraz daha yavaş sürebilir misin?
Том хо́чет е́хать по́ездом.
Tom trenle gitmek istiyor.
На по́езде е́хать деше́вле.
Trenle gitmek daha ucuz.
Маши́на е́хала о́чень ме́дленно.
Araba çok yavaş hareket etti.
За́втра я е́ду в Киев.
Yarın ben Kiev’e gidiyorum.
Е́здить fiilinin kullanımı:
Е́здить fiili araçla farklı noktaları dolaşmak için ya da araç vasıtası ile düzenli olarak gidilip gelinen ve tekrar eden hareketleri ifade eder.
Örnekler:
Вы е́здили в Босто́н?
Boston’a mı gittiniz?
Кто с тобо́й е́здил?
Seninle kim gitti? (araçla)
Мы ча́сто туда́ е́здим.
Genellikle oraya gideriz.
Куда́ она́ вчера́ е́здила?
O dün nereye gitti?
Она́ прекра́сно е́здит на лы́жах.
O kayakta çok iyidir.
Она́ уме́ет е́здить на велосипе́де?
O, bisiklet sürebilir mi?
Он пло́хо е́здит на велосипе́де.
O bisiklete iyi binemiyor.
Я е́здил к дру́гу.
Ben bir arkadaşıma gittim.
Rusça önekli hareket fiilleri:
Hareket fiillerini mutlaka iyi anlamanız gerekir çünkü her zaman karşınıza çıkacak, bundan kaçış yok arkadaşlar 🙂
Rusça önekli hareket fiillerini daha iyi anlamanız için öncelikle bu eklerin ne anlama geldiğini pratik bir şekilde size göstereceğim.
Daha sonra bu önekli fiiilerin kullanımını cümle örnekleri ile daha detaylı olarak açıklayacağım.
Tek yönlü hareket fiilleri önek aldıkları zaman св (bitmiş) fiilleri meydana getirirler. Çok yönlü hareket fiilleri ise önek aldıkları zaman нсв (bitmemiş) fiilleri meydana getirirler.
Not: Tek yönde hareket ifade eden fiil gövdesinden вы – öneki ile türeyen fiillerde vurgu, her zaman ön ektedir. Örneğin: вы́йти, вы́ехать gibi.
Rusça hareket fiilleri öneklerinin anlamı:
При: Gelmek (Varılmak istenen yer nereyse artık hedef noktaya ulaşılmıştır. Eylem tamamlanmıştır.)
По: Bu ek 3 farklı durumda kullanılır:
- Bir eyleme başlamak ancak henüz eylemi bitirmemek.
- Eylemi yapan kişinin henüz eylemi bitirip bitirmediğini bilmiyorsak.
- İleriye dönük olarak bir yere gitmeye niyet etmek, plan yapmak.
В: İçeriye doğru yapılan eylemleri belirtir.
Вы: Dışarıya doğru yapılan eylemleri belirtir.
Под: Bir yere yaklaşma eylemini belirtir.
От: Bir yerden uzaklaşma eylemini belirtir.
До: Bir yere ya da hedef bölgeye ulaşmayı, varmayı belirtir.
Про: Bir yerin yanından, yakınından geçmeyi belirtir.
Под: Bir yere veya bir şeye yaklaşmayı belirtir.
Над: Bir yerin veya bir şeyin altından geçmeyi belirtir.
За: Bu ekin farklı kullanım alanları vardır. Aşağıdaki durumlarda kullanılır.
- Bir şeyin arkasına doğru yapılan eylemleri belirtir.
- Bir yere ya da birine kısa süreliğine uğramak
- Bir yere ya da birine bir şey almaya girmek.
Пере: Bir yerin ya da bir şeyin üzerinden geçmeyi belirtir.
Об – Обо: Bir şeyin yanından, etrafından geçmek, bir yeri dolanarak geçmek, dolaşmak anlamlarına gelir.
С – Со: Aşağıya doğru yapılan eylemleri ifade eder.
Вз (Вс – Взо): Yukarıya doğru yapılan eylemleri ifade eder.
Раз: Bir yerden dağılarak ayrılma eylemlerini ifade eder.
У: Bir yerden ayrılmak, çıkmak anlamına gelir. Konuşmanın yapıldığı anda kişinin orada bulunmadığını ifade eder.
Прийти́
Tek yönde yürüyerek yapılan önekli hareket fiili. Gelmek anlamında kullanılır. (СВ bitmiş fiil)
Örnekler:
Вам ну́жно прийти́.
Sizin gelmeniz gerekiyor.
Я плани́рую прийти́.
Gelmeyi planlıyorum.
Нам пришло́сь прийти́.
Gelmek zorunda kaldık.
Дождь помеша́л мне прийти́.
Yağmur gelmemi engelledi.
Уйти́
Tek yönde yürüyerek yapılan önekli hareket fiili. Çıkmak, ayrılmak, gitmek anlamında kullanılır. (СВ bitmiş fiil)
Örnekler:
Тому хоте́лось уйти́.
Tom ayrılmak istiyordu.
Мне лу́чше уйти́.
Gitsem iyi olur.
Я до́лжен сейча́с уйти́.
Şimdi gitmek zorundayım.
Том попроси́л Мэри уйти́.
Tom Mary’nin gitmesini istedi.
Войти́
Tek yönde yürüyerek yapılan önekli hareket fiili. İçeri girmek anlamında kullanılır. (СВ bitmiş fiil)
Örnekler:
Хо́чешь войти́?
İçeri gelmek ister misin?
Мне удало́сь войти́.
İçeri girmeyi başardım.
Том позво́лил Мэри войти́.
Tom, Mary’nin içeri girmesine izin verdi.
Вы́йти
Tek yönde yürüyerek yapılan önekli hareket fiili. Dışarı çıkmak anlamında kullanılır. (СВ bitmiş fiil)
Örnekler:
Том собира́лся вы́йти из до́ма.
Tom evden çıkmak üzereydi.
Соба́ка Тома хоте́ла вы́йти нару́жу.
Tom’un köpeği dışarı gitmek istedi.
Меня́ попроси́ли вы́йти из кла́сса.
Benim sınıftan çıkmamı istediler.
Пойти́
Tek yönde yürüyerek yapılan önekli hareket fiili. Bir şey önermek için teklif, tavsiye anlamında kullanılır. Gitmek anlamına gelir. (СВ bitmiş fiil)
Örnekler:
Хоти́те пойти́?
Gitmek istiyor musun?
Я реши́ла пойти́.
Gitmeye karar verdim.
Хо́чешь пойти́ домо́й?
Eve gitmek istiyor musun?
Перейти́
Tek yönde yürüyerek yapılan önekli hareket fiili. Bir şeyin yanından, üzerinden geçmek anlamında kullanılır. (СВ bitmiş fiil)
Örnekler:
Она́ боя́лась перейти́ доро́гу.
O yolu geçmeye korkmuştu.
Нам на́до перейти́ у́лицу.
Caddeyi geçmek zorundayız.
Тепе́рь ты мо́жешь перейти́ доро́гу.
Artık yolu geçebilirsin.
Зайти́
Tek yönde yürüyerek yapılan önekli hareket fiili. İçeri girmek, bir şeyin arkasına geçmek anlamlarında kullanılır. Eylem genellikle kısa süreli gerçekleşir. Markete girip çıkmak gibi ya da birine geçici olarak uğramak gibi. (СВ bitmiş fiil)
Örnekler:
Мне сказа́ли зайти́.
İçeri gelmem söylendi.
Хо́чешь зайти́ внутрь?
İçeri gelmek ister misin?
Мо́жно мне зайти́ к вам домо́й за́втра у́тром?
Yarın sabah seni evinde ziyaret edebilir miyim?
Почему́ бы тебе́ не зайти́ внутрь?
Sen neden içeri gitmiyorsun?
Подойти́
Tek yönde yürüyerek yapılan önekli hareket fiili. Bir şeye ya da birine yaklaşmak anlamında kullanılır. (СВ bitmiş fiil)
Örnekler:
Мо́жешь подойти́ бли́же?
Biraz daha yaklaşabilir misin?
К президе́нту тру́дно подойти́.
Başkana yaklaşmak zordur.
Том сказа́л мне подойти́ побли́же.
Tom bana yaklaşmamı söyledi.
Отойти́
Tek yönde yürüyerek yapılan önekli hareket fiili. Bir şeyden ya da birinden uzaklaşmak anlamına gelir. (СВ bitmiş fiil)
Örnekler:
Я отошёл ненадо́лго.
Bir süreliğine uzaklaştım.
Том ме́дленно отошёл.
Tom yavaşça uzaklaştı.
Я отошёл на пять мину́т.
Beş dakikadır uzaktaydım.
Сойти́
Tek yönde yürüyerek yapılan önekli hareket fiili. Aşağıya doğru yapılan hareketleri ifade eder, inmek anlamına gelir. (СВ bitmiş fiil)
Örnekler:
Ему́ сказа́ли сойти́ на ста́нции.
Ona istasyonda inmesi söylendi.
Я хочу́ сойти́ на сле́дующей остано́вке.
Bir sonraki durakta inmek istiyorum.
На ближа́йшей ста́нции мы должны́ сойти́.
En yakın istasyonda inmeliyiz.
Пройти́
Tek yönde yürüyerek yapılan önekli hareket fiili. Geçmek anlamına gelir. (СВ bitmiş fiil)
Örnekler:
Пожа́луйста, да́йте мне пройти́.
Lütfen geçmeme izin ver.
Ей повезло́ пройти́ экза́мен.
Sınavı geçmek için şanslıydı.
Они́ не даю́т пройти́.
Onlar geçmeye izin vermiyorlar.
Обойти́
Tek yönde yürüyerek yapılan önekli hareket fiili. Bir şeyin etrafından dolanmak, dolanarak gitmek anlamına gelir. (СВ bitmiş fiil)
Örnekler:
Полице́йский обошёл все дома́.
Polis bütün evleri dolaştılar.
Я весь го́род обошёл в по́исках Тома.
Tom’u aramak için bütün şehri dolaştım.
Дойти́
Tek yönde yürüyerek yapılan önekli hareket fiili. Bir şeye ya da bir yere varmak, ulaşmak anlamına gelir. (СВ bitmiş fiil)
Örnekler:
Дойти́ до сюда́ за́няло всего́ де́сять мину́т.
Buraya ulaşmak sadece on dakika sürdü.
Дойти́ до ста́нции займёт де́сять мину́т.
İstasyona ulaşmak on dakika sürecektir.
Я могу́ дойти́ до шко́лы за полчаса́.
Yarım saat içinde okula varabilirim.
Взойти́
Tek yönde yürüyerek yapılan önekli hareket fiili. Yukarıya doğru yapılan hareketleri ifade etmek için kullanılır. (СВ bitmiş fiil)
Örnekler:
Тебе́ ну́жно хоро́шее снаряже́ние, что́бы взойти́ на ту го́ру.
O dağa tırmanmak (çıkmak) için iyi ekipmana ihtiyacın var.
Ей бы́ло за три́дцать, когда́ взошёл её артисти́ческий тала́нт.
Onun sanatsal yeteneği yükseldiğinde o otuz yaşın üzerindeydi.
Прие́хать
Tek yönde araçla yapılan önekli hareket fiili. Bir yere gelmek, ulaşmak, varmak anlanmlarında kullanılır. (СВ bitmiş fiil)
Örnekler:
Я прие́хал.
Ben geldim.
Том, мы прие́хали!
Tom, biz geldik!
Он прие́хал сли́шком ра́но.
O çok erken vardı.
За́втра ко мне прие́дут друзья́.
Arkadaşlar yarın bana gelecekler.
Уе́хать
Tek yönde araçla yapılan önekli hareket fiili. Bir yerden çıkmak, uzaklaşmak, ayrılmak anlamlarına gelir. (СВ bitmiş fiil)
Örnekler:
Том спе́шно уе́хал.
Tom aceleyle çıktı.
Мне пришло́сь уе́хать.
Ayrılmak zorunda kaldım.
Тому придётся уе́хать.
Tom terk etmek zorunda kalacak.
Перее́хать
Tek yönde araçla yapılan önekli hareket fiili. Taşınmak veya başka bir yere geçmek anlamlarında kullanılır. Üzeriden geçmek anlamına da gelir. Örnekleri inceleyin. (СВ bitmiş fiil)
Örnekler:
Соба́ку перее́хал грузови́к.
Köpeğin üzerinden kamyon geçti.
Куда́ ты перее́хал?
Nereye taşındın?
Мне придётся перее́хать?
Ben taşınmak zorunda kalacak mıyım?
Том перее́хал чью-то соба́ку.
Tom birinin köpeğini ezdi.
Дое́хать
Tek yönde araçla yapılan önekli hareket fiili. Bir yere varmak, ulaşmak, gelmek anlamında kullanılır. (СВ bitmiş fiil)
Örnekler:
Том почти́ дое́хал.
Tom neredeyse vardı.
Мы почти́ дое́хали.
Biz neredeyse vardık.
Том благополу́чно дое́хал.
Tom güvenli bir şekilde ulaştı.
Зае́хать
Tek yönde araçla yapılan önekli hareket fiili. Bir yerin arkasına doğru yapılan hareketleri ifade eder. Ayrıca birini almaya uğramak, bir şey almak için bir yere uğramak gibi kısa süreli eylemleri anlatır. Almak ya da uğramak anlamları vardır. (СВ bitmiş fiil)
Örnekler:
Мо́жно за тобо́й зае́хать?
Seni alabilir miyim?
Том зае́хал за Мэри.
Tom, Mary’yi aldı.
Том зае́хал на запра́вку.
Tom benzin istasyonuna uğradı.
Он за мной зае́хал.
O beni almaya geldi.
Подъе́хать
Tek yönde araçla yapılan önekli hareket fiili. Araçla bir yere yaklaşmak ya da varmak, gitmek anlamlarında kullanılır. (СВ bitmiş fiil)
Örnekler:
По́езд подъе́хал к ста́нции.
Tren istasyona yaklaştı.
Мы подъе́хали к Босто́ну.
Biz Boston’a yaklaştık.
Пи́тер до́лжен был подъе́хать че́рез час.
Peter bir saat içinde varmak zorundaydı.
Куда́ ну́жно подъе́хать? – спроси́л води́тель.
Şoför, nereye gideceğini sordu?
Отъе́хать
Tek yönde araçla yapılan önekli hareket fiili. Bir yerden uzaklaşmak, ayrılmak anlamına gelir. (СВ bitmiş fiil)
Örnekler:
Авто́бус отъе́хал от остано́вки.
Otobüs duraktan ayrıldı.
Авто́бус то́лько что отъе́хал.
Otobüs az önce ayrıldı.
Я прошу́ вас отъе́хать немно́го да́льше.
Biraz daha ilerlemenizi rica ediyorum.
Их маши́на то́лько что отъе́хала.
Onların arabası daha şimdi uzaklaştı.
Пое́хать
Tek yönde araçla yapılan önekli hareket fiili. Bir yerden çıkmak anlamına gelir ancak henüz gidilmek istenen yere varılmamıştır. Ayrıca bir yere gitmek için teklif manalarında kullanılır. (СВ bitmiş fiil)
Örnekler:
Куда́ хоти́те пое́хать?
Nereye gitmek istersin?
Пое́хали на авто́бусе.
Haydi otobüsle gidelim.
Он пое́хал рыба́чить.
O balık tutmaya gitti. (O gitti ama henüz oraya ulaştı mı bilmiyoruz. Sadece çıktığını biliyoruz.)
Съе́хать
Tek yönde araçla yapılan önekli hareket fiili. Aşağıya doğru yapılan hareketleri ifade etmek için kullanılır. İnmek manasına gelir ayrıca taşınmak anlamında da kullanılır. (СВ bitmiş fiil)
Örnekler:
Том съе́хал вниз по пери́лам.
Tom korkuluktan aşağı indi.
Том съе́хал из роди́тельского до́ма.
Tom anne babasının evinden taşındı.
Мы съе́хали из гости́ницы в де́сять.
Saat onda otelden ayrıldık.
Прое́хать
Tek yönde araçla yapılan önekli hareket fiili. Geçmek anlamına gelir. (СВ bitmiş fiil)
Örnekler:
По́езд прое́хал тонне́ль.
Tren tünele girdi. (Tünelden geçecek, henüz geçiş tamamlanmadı)
Прое́хало мно́го маши́н.
Birçok otomobil geçti.
Объе́хать
Tek yönde araçla yapılan önekli hareket fiili. Bir yeri tamamen gezmek anlamına gelir. Ayrıca bir yerin etrafından dolanmak, dolanarak geçmek anlamları da vardır. (СВ bitmiş fiil)
Örnekler:
Я хочу́ объе́хать весь свет.
Dünyayı gezmek istiyorum.
Я весь го́род объе́хал в по́исках Тома.
Tom’u ararken kasabayı çepeçevre gezdim.
Вы́ехать
Tek yönde araçla yapılan önekli hareket fiili. Bir yerden çıkmak, ayrılmak manalarına gelir. (СВ bitmiş fiil)
Örnekler:
Я вы́ехал у́тром.
Sabahleyin ayrıldım.
Я вы́ехал во́время.
Zamanında ayrıldım.
Мы вы́ехали пятна́дцатого ию́ля.
Biz 15 Temmuz’da ayrıldık.
Въе́хать
Tek yönde araçla yapılan önekli hareket fiili. Bir yere girmek anlamına gelir. Ayrıca bir yerden başka yere taşınmak anlamında da kullanılır. (СВ bitmiş fiil)
Örnekler:
Когда́ мы мо́жем въе́хать?
Ne zaman taşınabiliriz?
Когда́ мы въе́хали в э́ту кварти́ру, она́ была́ соверше́нно пуста́.
Taşındığımızda bu daire tamamen boştu.
Разъе́хаться
Tek yönde araçla yapılan önekli hareket fiili. Bir yerden dağılmak, dağılarak ayrılmak anlamında kullanılır. (СВ bitmiş fiil)
Örnekler:
Похо́же, все разъе́хались.
Herkes gitmiş (dağılmış) gibi görünüyor.
За́втра мы должны́ разъе́хаться.
Yarın ayrılmak (dağılmak )zorundayız.
На доро́ге маши́ны не могли́ разъе́хаться.
Arabalar yolda dağılamadılar. (Örneğin; yol çok dar ve arabalar geçemediler, sıkıştılar)
Приходи́ть
Çok yönlü yürüyerek yapılan önekli hareket fiili. Gelmek, ulaşmak manalarına gelir. (НСВ bitmemiş fiil)
Örnekler:
Тебе́ необяза́тельно приходи́ть.
Gelmek zorunda değilsin.
Пожа́луйста, приходи́ домо́й.
Lütfen eve gel.
Приходи́ и уви́дишь.
Gel ve gör.
Вчера́ ко мне приходи́ли друзья́.
Dün arkadaşlar bana geldiler.
Уходи́ть:
Çok yönlü yürüyerek yapılan önekli hareket fiili. Bir yerden çıkmak, ayrılmak, gitmek anlamlarına gelir. (НСВ bitmemiş fiil)
Örnekler:
Уходите отсю́да! Все!
Buradan çıkın! Hepiniz!
Ты не ухо́дишь?
Gitmeyecek misin?
Я гото́в уходи́ть.
Ben gitmeye hazırım.
Переходи́ть
Çok yönlü yürüyerek yapılan önekli hareket fiili. Bir yerden diğer yere geçmek, caddenin karşısına geçmek gibi manalara gelir. (НСВ bitmemiş fiil)
Örnekler:
Не переходи́ у́лицу.
Caddeyi geçme!
Соба́ка перехо́дит у́лицу.
Köpek sokağın karşısına geçiyor.
Ма́льчик перехо́дит у́лицу.
Bir çocuk caddeyi geçiyor.
Заходи́ть
Çok yönlü yürüyerek yapılan önekli hareket fiili. Kısa süreliğine bir yere ya da birine uğramak, bir şey almak için uğramak gibi anlamları vardır. Ayrıca girmek, batmak (Güneş’in batması ya da güneşin bulutların arkasında kalması gibi) manasında da kullanılır. (НСВ bitmemiş fiil)
Örnekler:
Вам нельзя́ заходи́ть на ку́хню.
Mutfağa girmemelisiniz.
Со́лнце всегда́ захо́дит на за́паде.
Güneş her zaman batıdan batar.
Не заходи́ в мою́ ко́мнату.
Benim odama girme.
Входи́ть
Çok yönlü yürüyerek yapılan önekli hareket fiili. Girmek anlamına gelir. (НСВ bitmemiş fiil)
Örnekler:
Входи́, дверь откры́та.
İçeri gir, kapı açık.
Вам нельзя́ входи́ть.
İçeri giremezsiniz.
Не входи́! Я го́лый.
İçeri girme! Ben çıplağım.
Выходи́ть
Çok yönlü yürüyerek yapılan önekli hareket fiili. Bir yerden çıkmak anlamına gelir. (НСВ bitmemiş fiil)
Örnekler:
Выходи неме́дленно!
Hemen dışarı çık.
Журна́л выхо́дит еженеде́льно.
Dergi her hafta çıkar.
Тепе́рь мо́жешь выходи́ть.
Şimdi çıkabilirsin.
Проходи́ть
Çok yönlü yürüyerek yapılan önekli hareket fiili. Bir yerden geçmek, bir yeri geçmek manasında kullanılır. (НСВ bitmemiş fiil)
Örnekler:
Проходи́те здесь.
Bu tarafa geçin.
Проходи́те, сади́тесь.
İçeri geç ve otur.
Вре́мя бы́стро прохо́дит.
Zaman çabuk geçiyor.
Подходи́ть
Çok yönlü yürüyerek yapılan önekli hareket fiili. Bir yere yaklaşmak, yakınına gelmek anlamlarına gelir. (НСВ bitmemiş fiil)
Örnekler:
Авто́бус подхо́дит.
Otobüs yaklaşıyor.
Не подходи́те сли́шком бли́зко.
Çok fazla yaklaşma.
Не подходи́те ко мне.
Bana yaklaşmayın.
Отходи́ть
Çok yönlü yürüyerek yapılan önekli hareket fiili. Uzaklaşmak anlamına gelir. (НСВ bitmemiş fiil)
Örnekler:
Я ненадо́лго отходи́л.
Bir süredir uzaktaydım.
Когда́ отхо́дит авто́бус?
Otobüs ne zaman hareket ediyor?
Сходи́ть
Çok yönlü yürüyerek yapılan önekli hareket fiili. Aşağıda doğru yapılan hareketleri anlatır. Ayrıca öneri, tavsiye, emir içeren cümlelerde kullanılır. (НСВ bitmemiş fiil)
Örnekler:
Сходи́ прогуля́йся.
Yürüyüş yapmaya git.
Сходи́ к врачу́.
Doktora git.
Мне ну́жно туда́ сходи́ть.
Oraya gitmem gerekiyor.
Сходи́ за мои́ми очка́ми.
Bana gözlüğümü getir.
Объе́здить
Çok yönlü araç ile yapılan önekli hareket fiili. Tüm yeri dolaşmak ya da bir şeyin etrafından dolaşmak anlamlarına gelir. (СВ bitmiş fiil)
Örnekler:
Я объе́здил всю Росси́ю.
Ben bütün Rusya’yı gezdim.
Я объе́здил всю Испа́нию.
Ben bütün İspanya’yı dolaştım.
Мы объе́здили всю страну́.
Ülkenin her tarafını dolaştık.
Пое́здить
Çok yönlü araç ile yapılan önekli hareket fiili. Gitmek, çıkmak anlamına gelir. (СВ bitmiş fiil)
Örnekler:
Она́ пое́здила за грани́цей.
O yurt dışına çıktı.
Я пое́здил по ми́ру.
Ben Dünya’yı gezdim.
Съе́здить
Çok yönlü araç ile yapılan önekli hareket fiili. Gitmek, gelmek, yolculuk yapmak anlamlarında kullanılır. (СВ bitmiş fiil)
Örnekler:
Как съе́здил?
Yolculuğun nasıldı?
Как дела́? Как съе́здили?
Nasılsın? Yolculuk nasıl geçti?
Как съе́здил в Босто́н?
Boston geziniz nasıldı?
Въезжа́ть
Araçla bir yere girmek ya da bir yere taşınmak manasına gelir. (НСВ bitmemiş fiil)
Örnekler:
Том въезжа́ет вме́сте с Джо́ном на сле́дующей неде́ле.
Tom John ile gelecek hafta taşınıyor.
Приезжа́ть
Araçla bir yere gelmek, varmak anlamına gelir. (НСВ bitmemiş fiil)
Örnekler:
Том сего́дня приезжа́ет.
Tom bugün geliyor.
Когда́ вы приезжа́ете?
Ne zaman gelirsiniz?
Скажи́те ему́, что́бы приезжа́л домо́й.
Ona eve gelmesini söyle.
Друзья́ ча́сто бу́дут приезжа́ть ко мне.
Arkadaşlarım sık sık bana gelecekler.
Выезжа́ть
Araçla bir yerden çıkmak, ayrılmak, gitmek manalarına gelir. (НСВ bitmemiş fiil)
Örnekler:
Пора́ выезжа́ть.
Gitme zamanı geldi.
Выезжа́йте за́втра.
Yarın gidersiniz.
Че́рез полчаса́ выезжа́ем.
Biz yarım saat içinde ayrılırız.
Подъезжа́ть
Araçla bir yere yaklaşmak anlamına gelir. (НСВ bitmemiş fiil)
Örnekler:
А вот и авто́бус подъезжа́ет.
İşte otobüs şimdi geliyor (yaklaşıyor).
Том слы́шал, как подъезжа́ет маши́на.
Tom arabanın yaklaştığını duydu.
Переезжа́ть
Araçla bir yerden geçmek anlamına gelir yada bir yerden taşınmak anlamlarına gelir. (НСВ bitmemiş fiil)
Örnekler:
Ско́лько раз ты переезжа́л?
Sen kaç kez taşındın?
В сле́дующем ме́сяце я переезжа́ю.
Gelecek ay taşınıyorum.
Я не переезжа́ю в Босто́н.
Ben Boston’a taşınmıyorum.
Diğer Bitmemiş Hareket Fiilleri
Бе́гать: Koşmak
Farklı yönlerde koşmak anlamına gelir. Bitmemiş (нсв) fiildir.
Örnekler:
Де́ти бы́стро бе́гают.
Çocuklar hızlı koşarlar.
Здесь опа́сно бе́гать?
Burada koşmak tehlikeli mi?
Мне нра́вится бе́гать.
Ben koşmaktan hoşlanıyorum.
Он сейча́с бе́гает.
O şimdi koşuyor.
Бежа́ть: Koşmak, Kaçmak
Tek bir yönde, bir hedefe, bir yöne doğru koşmak veya kaçmak anlamına gelir. Bitmemiş (нсв) fiildir.
Örnekler:
Они́ пыта́лись бежа́ть.
Onlar kaçmaya çalıştı.
Ему́ удало́сь бежа́ть.
O kaçmayı başardı.
Том продолжа́л бежа́ть.
Tom koşmaya devam etti.
Броди́ть: Dolaşmak, Dolanmak, Gezinmek
Farklı yönlerde dolaşmak anlamına gelir. Bitmemiş (нсв) fiildir.
Örnekler:
Она́ броди́ла по лесу.
O, ormanda dolaşıyordu.
Во́лки бро́дят в леса́х.
Kurtlar ormanlarda dolaşır.
Тури́сты броди́ли по магази́нам.
Turistler dükkanların etrafında dolaştı.
Том броди́л по у́лице.
Tom sokakta gezindi.
Брести́: Dolaşmak, Dolanmak, Gezinmek
Tek bir yönde dolaşmak anlamına gelir. Bitmemiş (нсв) fiildir.
Води́ть: Sürmek, Götürmek, Taşımak
Farklı yönlerde sürmek, araçla taşımak anlamına gelir. Bitmemiş (нсв) fiildir.
Örnekler:
Я учу́сь води́ть.
Arama sürmeyi öğreniyorum.
Я уме́ю води́ть.
Araba sürebilirim.
Вести́: Sürmek, Götürmek, Taşımak
Tek bir yönde sürmek, araçla taşımak anlamına gelir. Bitmemiş (нсв) fiildir.
Örnekler:
Я могу́ вести́ автомоби́ль.
Araba sürebilirim.
Здесь лю́ди веду́т ми́рную жизнь.
Buradaki insanlar huzurlu bir yaşam sürüyorlar.
Вози́ть: Götürmek, Taşımak, Birini Gezdirmek
Farklı yönlerde götürmek, taşımak anlamına gelir. Bitmemiş (нсв) fiildir.
Örnekler:
Том везде́ вози́л Мэри.
Tom Mary’yi her yere götürdü.
Оле́ня мо́жно приучи́ть вози́ть са́ни.
Ren geyikleri kızakları (götürmek) çekmek için eğitilebilir.
Везти́: Götürmek, Taşımak
Tek bir yönde götürmek, taşımak anlamına gelir. Bitmemiş (нсв) fiildir.
Örnekler:
Такси́ст отказа́лся везти́ нас в э́ту часть го́рода.
Taksi şoförü bizi kentin o bölümüne götürmeyi reddetti.
Гоня́ть: Sürmek, Kovalamak, Gütmek
Farklı yönlerde sürmek, kovalamak, gütmek anlamına gelir. Bitmemiş (нсв) fiildir.
Örnekler:
За То́мом гоня́ются папарацци.
Tom paparazzi tarafından kovalanıyor.
Соба́ка гоня́ет ко́шку вокру́г де́рева.
Köpek ağacın etrafında kediyi kovalıyor.
Моя́ соба́ка лю́бит гоня́ть белок.
Köpeğim sincapları kovalamayı seviyor.
Гнать: Sürmek, Kovalamak, Gütmek, Koşuşturmak
Tek bir yönde sürmek, kovalamak, gütmek, koşuşturmak anlamına gelir. Bitmemiş (нсв) fiildir.
Гнать fiili; insanlardan, hayvanlardan ve bazı doğa olaylarından bahsederken yürütmek, hareket ettirmek, kovalamak anlamında kullanılır.
Örnek:
Я переста́л гна́ться за мо́дой.
Ben modayı kovalamaktan vazgeçtim.
Она́ го́нит гусе́й.
O kazları güdüyor.
На́до гнать коро́в на луг.
İnekleri çayırlara sürmek gerekiyor.
Ката́ть: Binmek, Kullanmak, Kaymak, Yuvarlamak
Farklı yönlerde binmek, kullanmak, kaymak, yuvarlamak anlamlarına gelir. (Örneğin: Ata binmek, patene binmek gibi) Bitmemiş (нсв) fiildir.
Örnekler:
Пойдёмте ката́ться на са́нках.
Kızakla kaymaya gidelim.
Они́ ката́лись на лы́жах.
Onlar kayak yapıyordu.
Кати́ть: Binmek, Kullanmak, Kaymak, Yuvarlamak
Tek bir yönde binmek, kullanmak, kaymak, yuvarlamak anlamına gelir. (Örneğin: Ata binmek, patene binmek, kayak yapmak gibi) Bitmemiş (нсв) fiildir.
Yuvarlak nesnelere aşamalı bir hareket yaptırıp onları yuvarlayarak yerlerini değiştirme hareketini ifade etmek için Кати́ть fiili kullanılır.
Örnekler:
Я слома́л но́гу, ката́ясь на лы́жах.
Kayak kayarken bacağımı kırdım.
Gözyaşları, onun yumuşak yanaklarından aşağıya süzüldü.
Слезы кати́лись по её не́жным щёчкам.
Он ка́тит бо́чку.
O varili yuvarlıyor.
Ла́зить: Tırmanmak
Farklı yönlerde tırmanmak anlamına gelir. Bitmemiş (нсв) fiildir.
Örnekler:
Обезья́ны ла́зят по дере́вьям.
Maymunlar ağaçlara tırmanırlar.
Де́тям нра́вится ла́зить по дере́вьям.
Çocuklar ağaçlara tırmanmayı severler.
Лезть: Tırmanmak
Tek bir yönde tırmanmak anlamına gelir. Bitmemiş (нсв) fiildir.
Лезть fiili; kol ve bacakları aynı zamanda kullanarak ve genel olarak eğilerek yapılan hareketleri gösterir.
Örnekler:
Продолжа́й лезть.
Tırmanmaya devam et.
Я продолжа́л лезть наве́рх.
Yukarıya tırmanmaya devam ettim.
Ма́льчик ле́зет на кры́шу.
Çocuk çatıya tırmanıyor.
Шофёр ле́зет в каби́ну.
Şoför kabine (tırmanıyor) çıkıyor.
Лета́ть: Uçmak, Uçarak Gitmek
Farklı yönlere uçarak gitmek anlamına gelir. Bitmemiş (нсв) fiildir.
Örnekler:
Пти́цы лета́ют.
Kuşlar uçarlar.
Ба́бочка лета́ла.
Kelebek uçtu.
Лете́ть: Uçmak, Uçarak Gitmek
Tek bir yöne uçarak gitmek anlamına gelir. Bitmemiş (нсв) fiildir.
Örnekler:
Ты гото́в лете́ть?
Uçmak için hazır mısınız?
Хочу́ лете́ть над облака́ми.
Ben bulutların üzerinde uçmak istiyorum.
Носи́ть: Giymek, Takmak
Farklı yönlerde giymek, takmak anlamlarına gelir. (bir elbise giyinmek, saat takmak, gözlük takmak gibi) Bitmemiş (нсв) fiildir.
Örnekler:
Ма́льчик но́сит очки́.
Çocuk gözlük takıyor.
Космона́вты но́сят скафа́ндры.
Kozmonotlar uzay giysileri giyerler.
Он но́сит шля́пу.
O şapka takıyor.
Нести́: Taşımak
Tek bir yönde bir şey taşımak anlamına gelir. Нести́ fiili kişinin taşınabilir bir şeyle hareketini belirtir. Bitmemiş (нсв) fiildir.
Örnekler:
Ему́ пришло́сь нести́ су́мку.
O çantayı taşımak zorunda kaldı.
Он помо́г мне нести́ су́мку.
O çantayı taşımam için bana yardımcı oldu.
Тому это сли́шком тяжело́ нести́.
Bu, Tom’un taşıması için çok ağır.
Он несёт письмо́.
O mektup taşıyor.
Пла́вать: Yüzmek
Farklı yönlerde yüzmek anlamına gelir. Bitmemiş (нсв) fiildir.
Örnekler:
Я хорошо́ пла́ваю.
Ben güzel yüzerim.
Ло́ри хорошо́ пла́вает.
Lorry iyi yüzer.
Плыть: Yüzmek
Tek bir yöne doğru, bir hedefe doğru yüzmek anlamına gelir. Bitmemiş (нсв) fiildir.
Örnekler:
Том пыта́лся плыть.
Tom yüzmeye çalıştı.
Том мо́жет плыть.
Tom yüzebilir.
По́лзать: Sürünmek, Sürünerek Gitmek
Farklı yönlerde sürünerek gitmek anlamına gelir. Bitmemiş (нсв) fiildir.
Örnekler:
Ребёнок по́лзает.
Bebek sürünüyor.
Ребёнок на́чал по́лзать.
Bebek sürünmeye (emeklemeye) başladı.
Ползти́: Sürünmek, Sürünerek Gitmek
Tek bir yöne doğru sürünerek gitmek anlamına gelir. Bitmemiş (нсв) fiildir.
Ползти́ fiili; yılan gibi kol ve bacakları olmayan ya da bu organları kısa olan hayvanlar (kaplumbağa ve timsah gibi) ya da sivrisinek ve hamam böceği gibi böceklerin hareketlerini göstermek için kullanılır.
Henüz yürümeyi bilmeyen küçük çocukların hareketleri de böyledir. Bu fiil sürünerek ilerleyen insanlar için de kullanılır.
Таска́ть: Çekerek, Sürüyerek, Sürükleyerek Taşımak
Farklı yönlere çekerek, sürünerek, sürükleyerek gitmek anlamlarına gelir. Bitmemiş (нсв) fiildir.
Örnekler:
Том таска́ет Мэри за во́лосы.
Tom Mary’nin saçını çekiyor.
Тащи́ть: Çekerek, Sürüyerek, Sürükleyerek Taşımak
Tek bir yöne doğru çekerek, sürünerek, sürükleyerek gitmek anlamlarına gelir. Bitmemiş (нсв) fiildir.
Тащи́ть fiili Нести́ fiili ile eş anlamlıdır ama yine de ağır ya da hacimli ve taşıması kolay olmayan bir şeyin taşınması ve bu hareketten duyulan hoşnutsuzluğu ifade etmesi gibi bazı küçük farklılıkları vardır.
Örnekler:
Том что́-то тащи́л.
Tom bir şeyler sürüklüyordu.
Куда́ ты меня́ та́щишь?
Beni nereye götürüyorsun? (zorla, çekerek)
Verdiğimiz emeğe karşılık beğenilerinizi lütfen bizden esirgemeyin.
Çok faydalı bir paylaşım. Sonunda hareket fiillerini kafamda netleştirebildim. Emeğiniz için teşekkürler.